Co wiemy o szkodliwości plastiku w środowisku?

Tworzywa sztuczne stanowią poważny problem ekologiczny świata. Ludzie korzystają z plastikowych rzeczy praktycznie na każdym kroku: z butelek, lunch boxów, jednorazowych naczyń i sztućców. Jest tani, lekki, pomaga oszczędzić czas i ułatwia życie. Na przestrzeni kilkudziesięciu lat roczna produkcja plastiku wzrosła. Czy korzystanie z niego jest rozsądne? Jak bardzo plastik może być niebezpieczny dla zdrowia?

Pojemniki plastikowe i szklane

Przed erą plastiku jedzenie przechowywano w szklanych, ceramicznych albo blaszanych opakowaniach. Rozwiązania te nie należały do wygodnych. Plastik wprowadził nowe rozwiązania. Lekkie, wygodne i proste w użyciu opakowania podbiły rynek spożywczy. Ich największą zaletą była możliwość wielokrotnego wykorzystania. Niestety opakowania te, choć bardzo wygodne, mogą być także trujące. Nie od dziś wiadomo, że pewne szkodliwe dla zdrowia substancje zawarte w plastikach dostają się do jedzenia, a potem do organizmów. A po wyrzuceniu latami przenikają do wód gruntowych. Warto jednak wiedzieć, że plastik plastikowi nierówny.

Podział i charakterystyka tworzyw sztucznych

Tworzywa sztuczne składają się głównie z syntetycznych polimerów organicznych. Do najczęściej wykorzystywanych tworzyw sztucznych należy politereftalan etylenu (PET/PETE). To król jednorazowych opakowań żywności i leków, który może namieszać układach hormonalnych, przekazując im związki podobne do estrogenów. Równie popularny polietylen (PE) stosowany jest do wyrobu folii, rur, pojemników czy zmywaczy do paznokci. Polichlorek winylu (PCW) wykorzystywany jest w różnych gałęziach gospodarki, do produkcji wykładzin podłogowych, stolarki okiennej i drzwiowej, rur i kształtek, jako izolacja w przewodach i kablach. Polipropylen (PP) stosowany jest w opakowaniach do ciastek i cukierków, pojemnikach plastikowych, sprzęcie laboratoryjnym i medycznym, w artykułach gospodarstwa domowego i zabawkach. Dużym zagrożeniem jest polistyren (PS), który znalazł zastosowanie do produkcji tacek, talerzyków i kubków. Największym niebezpieczeństwem jest bisfenol A (BPA). Do jego działań ubocznych zalicza się wywoływanie zaburzeń układów nerwowego i hormonalnego, powodowanie otyłości, niepłodności, zwiększanie ryzyka zachorowania na raka.

Biodegradacja, utylizacja i recykling

Niezwykle ważne w ochronie środowiska i organizmów żywych jest postępowanie ze zużytym plastikiem. Można składować go na wysypiskach śmieci, można poddać recyklingowi energetycznemu lub przetworzyć w inne produkty. Większość tworzyw sztucznych nie ulega biodegradacji albo rozkłada się bardzo wolno. Biodegradacja zachodzi w wyniku działających kilku czynników: warunków środowiska, działania mikroorganizmów oraz właściwości samych polimerów. Przetwórstwo tworzyw sztucznych polega na formowaniu z pełnowartościowych odpadów zupełnie nowych produktów. To proces, który odbywa się z wykorzystaniem kilku technik, m.in. prasowania, odlewania czy wytłaczania. Dzięki specjalistycznym maszynom, przetwórstwo tworzyw sztucznych odbywa się kompleksowo. To obecnie najlepsza metoda postępowania ze zużytym plastikiem.

Wykluczenie tworzyw sztucznych z codziennego życia nie jest już możliwe. Tworzywa sztuczne są niezastąpione w budowie maszyn, przemyśle chemicznym, elektrotechnice i wielu innych dziedzinach. Dlatego to przetwórstwo tworzyw sztucznych pozwala w rzeczywisty sposób chronić środowisko naturalne i jego zasoby.